سامانههای پیچیده طبیعی-انسانی همیشه پیچیده، متغیر، ناشناخته و غیرقابل پیشبینی کامل خواهند ماند. انسان عاقل و دانا میآموزد که توان علمی او از درک کامل مجموعههای پیچیده قاصر است و به عدم قطعیتهای موجود اعتراف میکند. او میداند که نمیداند و از اعتراف به ندانستن واهمهای ندارد چرا که خوب میداند ادعای دانستن کامل تنها نشانه حماقت است نه برتری و دانایی.
در مقابل، آنکه نادان است با اعتماد به نفس پیشبینی و طراحی میکند و آنکه نادانتر از اوست با اعتماد به او تصمیم میگیرد، میسازد و در طبیعت دخل و تصرف میکند و زندگی و سرنوشت هزاران موجود بیگناه را از سر حماقتش به خطر میاندازد.
نظر شما